کشف یک موضوع نادر در مورد دنباله‌دار 3I/ATLAS در حین فرار از منظومه شمسی

به گزارش تهران بهشت، برای اولین بار در یک جسم خارج از منظومه شمسی، محققان اروپایی یک دم گازی را مشاهده کردند که به سمت خورشید با جت‌های نوسانی که در یک بازه زمانی خاص پالس می‌شدند، اشاره داشت.

جت‌های دنباله‌دار، جریان‌های باریک و قدرتمندی از گاز و غبار هستند که از مناطق خاصی روی سطح هسته دنباله‌دار (هسته جامد آن) ساطع می‌شوند، زمانی که آن مناطق در معرض گرمای شدید خورشید قرار می‌گیرند.

این بازدیدکننده میان‌ستاره‌ای با داشتن یک "دم معکوس" نادر - دمی از گاز و غبار که به جای دور شدن از خورشید، به سمت آن اشاره می‌کند، برخلاف رفتار معمول دنباله‌دار‌ها - متمایز می‌شود. حتی قابل توجه‌تر اینکه، جت‌های درون این دم خورشیدی با ریتمی منظم هر ۷ ساعت و ۴۵ دقیقه با نزدیک شدن دنباله‌دار به خورشید، ضربان می‌زدند.

یک تیم تحقیقاتی بین‌المللی با استفاده از تلسکوپ دوقلوی دو متری (TTT) در رصدخانه تیده در جزایر قناری، این دنباله‌دار را به مدت ۳۷ شب بین ژوئیه و سپتامبر ۲۰۲۵ ردیابی کردند. این مشاهدات گسترده به آنها اجازه داد تا شاهد تبدیل گیسوی دنباله‌دار از یک هاله غبار رو به خورشید به یک دم مشخص و مخالف باشند.

تجزیه و تحلیل حرکت نوسانی جت‌ها نشان داد که هسته یخی دنباله‌دار فقط هر ۱۵.۵ ساعت یک بار به دور محور خود می‌چرخد، سرعت چرخشی بسیار سریع‌تر از آنچه قبلاً تصور می‌شد. این ساختار‌های جت‌مانند در هفت شب در طول اوت ۲۰۲۵، قبل از اینکه دنباله‌دار در اکتبر همان سال به نزدیکترین نقطه خود به خورشید برسد، به وضوح قابل مشاهده بودند.

3I/ATLAS سومین جرم میان‌ستاره‌ای تایید شده است که پس از دنباله‌دار مرموز «اوموآموا» در سال ۲۰۱۷ و دنباله‌دار بوریسوف در سال ۲۰۱۹، مشاهده شده است. در حالی که دنباله‌های مخالف پیش از این در دنباله‌دار‌های محلی مشاهده شده بودند، این اولین بار است که این پدیده در یک بازدیدکننده میان‌ستاره‌ای دیده می‌شود.

محققان در مقاله خود که در arXiv منتشر شده است، ادعا می‌کنند که مطالعه این فواره‌ها «فرصتی نادر برای بررسی رفتار فیزیکی یک جرم اولیه که در یک منظومه سیاره‌ای دیگر شکل گرفته است» را نشان می‌دهد. ترکیب دنباله‌دار و تعاملات آن با تابش خورشیدی، شواهد روشنی از شرایطی که در آن در یک منظومه ستاره‌ای ناشناخته سرچشمه گرفته است، ارائه می‌دهد.

پس از نزدیک شدن به زمین تا فاصله ۲۷۰ میلیون کیلومتری در ۱۹ دسامبر، این دنباله‌دار اکنون به سفر خود به اعماق سرد منظومه شمسی بیرونی ادامه می‌دهد و مانند پیشینیان خود برای همیشه از منظومه شمسی خارج می‌شود. اما برخلاف خروج بی‌صدای آن، میراث علمی آن در تحقیقات ستاره‌شناسانی که با مطالعه آن، دریچه‌ای جدید به سوی درک شکل‌گیری سیارات در منظومه‌های ستاره‌ای دوردست گشوده‌اند، زنده خواهد ماند.

منبع: Space.com