جهش بلند ماکو برای نیل به سطح تجاری ۳۰ میلیارددلاری ایران و ترکیه
این مرز وردی و خروجی مهم زمینی کشور، اما پس از چند سال هنوز به‌قدر اهمیت و جایگاهش گسترش نیافته است. بنا به گفته «حسین گروسی» مدیرعامل منطقه آزاد ماکو قرار است سطح تجاری ایران با ترکیه از این مرز به ۳۰ میلیارد دلار برسد؛ اما اگر اقدامات زیر ساختی در این زمینه صورت نگیرد این امر محقق نخواهد شد. از ۱۰ سال گذشته برای حل مشکلات زیر ساختی و تسهیل در تردد کامیون‌ها در مرز بازرگان طرح راه‌اندازی پس‌کرانه، هوشمندسازی، نوبت‌دهی، راه‌سازی، تعریض جاده‌ها و حتی در موارد تغییر ورودی مرز ایران و ترکیه مطرح شده بود. اقداماتی که به‌تازگی پس از سه سال شاهد تحقق فاز یک یا زون یک پس‌کرانه یعنی ایجاد پارکینگ‌های کامیون‌هاٰ، راه‌سازی، ایجاد کمربندی‌ها و نوبت سازی هوشمند برای کامیون‌دار‌ها هستیم. این امر مهم، و نگاهی مثبت در مسیر رونق بخشیدن به تردد جاده است؛ اما همچنان لزوم تسریع در این امر بیش‌ازپیش احساس می‌شود.
حسین گروسی مدیرعامل منطقه آزاد ماکو درباره اقدامات انجام شده گفت: «این پس‌کرانه و دهکده لجستیک مرز بازرگان در ماکو حدود ۲۷۸ هکتار است که قرار است به هزار و ۸۲۰ هکتار برسد. این پهنه لجستیکی که در منطقه آزاد ماکو وجود دارد در کشور بی‌نظیر است.»
تردد روزانه ۱۵۰۰ کامیون از مرز بازرگان
مهندس اکبری مدیر لجستیک منطقه آزاد در تشریح اقدامات انجام شده در را اندازی این پس‌کرانه و دهکده لجستیک به خبرگزاری برنا گفت: درگذشته حدود ۱۵ کیلومتر صف کامیون در جاده برای ورود و خروج داشتیم باتوجه‌به نوبت‌دهی که ایجاد شده زمان معطلی خودرو‌ها در این دهکده لجستیکی از ۱۰ روز به ۷ روز رسانده‌ایم. علت هم در نبوده مجموعه‌های لجستیکی و نوبت‌دهی سنتی بوده است. امروز با هوشمندی نوبت‌دهی، نظم و سامان‌دهی آن متوسط سالانه معطلی به ۳ روز رسیده است. حدود ۶۰۰ ناوگان در روز تردد داریم که از این میزان به طور متوسط ۴۰۰ ناوگان ورودی و ۲۰۰ ناوگان خروجی هستند. با تغییر شرایط لجستیکی برنامه‌ریزی برای ۱۵۰۰ تردد در روز را داریم. البته تردد بیشتر یا ترافیک بیشتر نشان از رونق مرز بازرگان دارد. به سیاه‌نمایی‌ها نباید توجه کرد؛ زیرا تدابیر خوبی در این چند سال اندیشیده شده و نظارت‌های اضافه برداشته شده که کمک زیادی به رونق بخشیدن به این مرز می‌کند.
وی افزود «فضای این سرزمین و منطقه متشکل از کوه و سنگ است و برای ایجاد لجستیک باید با جغرافیای منطقه جنگید. این امر هم هزینه بالا و زمان زیادی را می‌طلبد. زون یا همان فاز A این پس‌کرانه آماده شده که حدود ۳۰ همت هزینه در برداشته است. همچنان ۱۴ پروژه در حال اجرا داریم. اکنون ۹۰ درصد زون A تمام شده و فقط بخش معابر آن باقی‌مانده است. این فاز شامل پس‌کرانه لجستیکی تجاری و مهندسی می‌شود. اما زون B کاربری‌های مسکونی، تجاری و گردشگری هم دارد که طراحی و مطالعات آن انجام شده است. امروز در حال واگذاری پهنه‌های زون A هستیم. راه‌اندازی این بخش با هماهنگی طرف ترک در ژانویه صورت خواهد گرفت. بی شک راه‌اندازی پس‌کرانه مرز بازرگان در کشور بی‌نظیر است و ان‌شاءالله به بهشت لجستیک ایران تبدیل خواهد شد.»
آماده‌سازی ۱۴۰۰ هکتار پس‌کرانه یا دهکده لجستیک در ۵ فاز
اکبری درباره وسعت این پس‌کرانه نیز گفت: «منطقه آزاد ماکو یک طرح آماده‌سازی محدوده‌های توسعه‌ای منطقه آزاد را به میزان ۱۴۰۰ هکتار دارد که از این میزان نقشه‌های اجرایی ۷۲۰ هکتار آن تهیه شده است. این ۷۲۰ هکتار هم شاهد ۵ زون (فاز) می‌شود که متشکل از A,B,C,D,E هستند که شامل مجموعه‌های مسکونی، هتل، مهمان‌سرا، اداری، تجاری و بانک در محدوده زون B خواهد بود. البته مهم‌ترین بخش فعالیتی منطقه در حوزه لجستیکی، مرزی، بازرگانی در زون A خواهد بود. این زون ۲۷۰ تا ۲۸۰ هکتار و زون B هم ۹۰ هکتار هستند. برای فراهم کردان شرایط کار حجم بالایی از سنگ برداری و انفجارت توسط قرارگاه خاتم انجام شده است و تنها احداث ۹ کیلومتر معابر ۱۸، ۲۰ و ۶۰ متری برای تسهیل تردد باقی‌مانده است.»
ایجاد بازار مشترک با نام مرکز مبادلات مرزی ایران و ترکیه
باتوجه‌به اینکه امکان تغییر مبادی ورودی مرزی از بازرگان به نقطه دیگر میسر نبوده است. منطقه آزاد و البته طرف ترکیه‌ای اقدام به راه‌اندازی یک دهکده و بازارچه مرزی با نام «مبادلات مرزی ایران و ترکیه» کرده‌اند که امکان بازگشایی آن تا پیش از پایان سال جاری ۱۴۰۴ وجود دارد. «حسین گروسی» مدیرعامل منطقه آزاد ماکو درباره ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد این بازارچه نیز به خبرنگار ما گفت: «این بازارچه مرزی ساری‌سو که اکنون به نام مبادلات مرزی ایران و ترکیه شناخته می‌شود به پایان عملیات عمرانی خود رسیده است و با همکاری وزارت خارجه و وزارت صمت امکان بازگشایی آن تا ۳ ماه آینده وجود دارد.»
وی افزود «مساحت کنونی آن ۶ تا ۷ هزار مترمربع بوده و متشکل از ۷۰ غرفه است. البته قرار است پس از بهره‌برداری محدود کنونی بر وسعت آن افزوده شود. همچنین با طرف ترک تفاهم‌نامه‌ای درباره شکل و نوع محصولات ارائه شده امضا خواهیم کرد. پیشنهاد شده تا قطعات خودرو، قطعات الکترونیک، نمایندگی‌هایی از سازندگان و پوشاک موردنیاز از سوی طرف ترک ارائه خواهد شد. ما هم در این‌سوی مرز برای ترک‌ها مصالح ساختمانی، سنگ و صنایع‌دستی خواهیم داشت. طرف ترک ۸ سال پیش این بازار مرزی را تمام کرده‌اند و منتظر ما بوده‌اند. ماکو ۱۲ سال است منطقه آزاد بوده در این مدت نه طرح جامع داشته و نه محصورسازی در آن ایجاد شده است. امروز این دو مشکل به همراه مالیات بر ارزش افزوده مضاعف برطرف و لغو شده است. به عبارت بهتر باید بگوییم با این اقدامات انجام شده منطقه آزاد ماکو حدود ۷ تا ۸ ماه است منطقه آزاد شده است.»
مالیات بر ارزش افزوده تخلف آشکار در سیاست شکل‌گیری مناطق آزاد
منطق آزاد به‌جز مقوله تردد و ترانزیت کالا در کشور همواره به دلیل معافیت مالیاتی محملی مناسب برای شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران، صنایع کوچک و بزرگ هستند تا بتوانند محصولاتشان را بدون پرداخت مالیات و امور گمرکی وارد کرده، فراوری کنند و سپس از همان مرز صادرات محصولاتشان را انجام دهند. ماکو نیز بر اساس همین اصل اقدام به جذب سرمایه برای ایجاد شرکت‌های صنعتی در شهرک‌های صنعتی خودکرده است که البته باوجود مشکلاتت متعدد در امر سیاست‌گذاری بر مالیات بر ارزش افزوده دچار مشکل شده بود. «حسین گروسی» در این باره نیز گفت: «معمولاً باید نگاه همه مناطق آزاد صادرات‌محور باشد. ما در شهرک صنایع سبک منطقه آزاد، صنایعی را مستقر کرده‌ایم که بتوانند محصولاتی تولید کنند که به بازار اروپا و ترکیه صادر کنند.
اما در دو بخش دچار مشکل شدیم. نخست، عدم اجرای ماده ۶۵ احکام دائم که اختیار را به شکل کامل به مدیران عامل واگذار کرده بود. دوم، در خصوص ماشین‌آلات و مواد اولیه بود که وارد منطقه می‌شدند. درحالی‌که ورود این ماشین‌آلاتی باید بدون عوارض صورت می‌گرفت. تا چند ماه پیش به دلیل عدم محصورسازی منطقه در همین زمینه دچار مشکل بودیم زیر گمرک از ما ایراد می‌گرفت. البته این محدودیت‌ها امروز برداشته شده است و الان مواد اولیه و ماشین‌آلات به‌راحتی وارد منطقه می‌شود. همچنین درگذشته مالیات بر ارزش افزوده را دو بار می‌گرفتند که با پیگیری‌های انجام شده این مشکل حل شده است. از سوی دیگر هم در تلاش هستیم تا مناطق آزاد به جایگاه سابق آن یعنی زیر نظر ریاست‌جمهوری بازگردد.»
فلسفه اصلی و زیر بنایی مناطق آزاد صادرات مجدد است
نبود تعریف مشخص در باره صادرات مجدد در سامانه‌های گمرکی و بانک مرکزی یکی از مشکلات دائمی در زمینه فعالیت سرمایه‌گذاران مناطق آزاد است؛ زیرا آنها صادرات مجدد را به رسمیت نمی‌شناسند. گروسی در این باره و اقدامات لازم در این زمینه نیز گفت: «فلسفه اصلی و زیر بنای ایجاد مناطق آزاد صادرات مجدد است. یعنی کالایی وارد کشور می‌شود و پس از فراوری روی آن از کشور صادر می‌شود. این فعالیت هیچ ارتباطی به منشأ ارز نداشته و نیازی به مداخله بانک مرکزی ندارد. به‌این‌ترتیب ارز حاصل فروش این محصول صادر شده دیگر نباید در بازار مبادلاتی ارائه شود. این در حالی است که بانک مرکزی هیچ ارزی به این نوع صادرات تخصیص نمی‌دهد. فردی به‌صورت اعتباری محصولی را وارد کشور کرده و پس از ایجاد خدمات بسته‌بندی آن محصول را می‌فروشد. پول طرف اول را می‌پردازد و مبلغی هم بابت این خدمات دریافت می‌کند.
این فرایند برای منطقه اشتغال هم ایجاد می‌کند. در هیچ کجای دنیا این فعالیت اقتصادی منشأ ارز نمی‌خواهد. اما متأسفانه این مدل تجارت را هنوز بانک مرکزی به رسمیت نمی‌پذیرد. اگر ثبت سفارش توسط تاجر صورت بگیرد می‌تواند تعهد ارزی بدهد؛ اما کسی که هیچ ارزی دریافت نمی‌کند نباید در صادرات مجدد تعهد ارزی به بانک مرکزی بدهد. البته این مشکل هم با محصورسازی حل می‌شود. پس از این اقدام گمرک و پلیس اقتصادی باید پشت حصار‌ها و در سرزمین اصلی بنشیند تا ورود و خروج را کنترل کنند. امروز در منطقه آزاد ماکو ما بیش از ۲۳ کیلومتر فنس‌کشی کرده‌ایم.»
انتهای پیام/
ارسال نظر