راه‌های مقابله با ترش کردن معده را یاد بگیرید

به گزارش تهران بهشت؛ بیماری ریفلاکس عارضه‌ای شایع و برای خیلی از افراد بی‌خطر است؛ اما اگر نادیده گرفته شده و درمان نشود می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند، از جمله سرطان مری. به همین دلیل اگر سوزش معده دارید یا اصطلاحاً اغلب ترش می‌کنید یا هر علامت دیگری از ریفلاکس را دارید به پزشک مراجعه کنید.

 تقریباً نیمی از افرادی که ریفلاکس اسید معده به مری دارند هیچ علامتی ندارند؛ یعنی ممکن است ریفلاکس داشته باشند اما ندانند. افرادی که علائم ریفلاکس را دارند می‌گویند اغلب سوزش سر دل دارند و دهانشان تلخ‌مزه است. این علامت‌ها ممکن است وقتی دراز می‌کشند یا غذاهای خاصی می‌خورند بدتر شود، مثلاً غذاهای پُرچرب، کافئین یا ترکیباتی که گوجه‌فرنگی دارند.

ریفلاکس علامت‌های ظاهراً کمتر مرتبط و کمتر شایع دیگری هم دارد:

. سرفه

. خلط در گلو

. مشکل در بلع

. درد قفسه سینه

خیلی از افراد تصور می‌کنند با مصرف داروهای معمولی می‌توانند علائم ریفلاکس خود را کنترل کنند و به همین دلیل به پزشک مراجعه نمی‌کنند؛ اما با این کار فقط روی علائم خود سرپوش می‌گذارند و علت اصلی همچنان پابرجاست.

حتی اگر دارو سوزش سر دلتان را تسکین دهد باز هم باید توسط متخصص گوارش ارزیابی شوید

اگر ریفلاکس دارید باید بدانید که به‌احتمال بسیار زیاد مزمن خواهد شد یا حداقل بارهاوبارها طی زندگی‌تان تکرار خواهد شد. داروهای متعددی برای تسکین علائم ریفلاکس وجود دارد؛ اما این داروها لزوماً ریفلاکس را درمان نمی‌کنند. مثلاً داروی Tums با کاستن از تحریک‌کنندگی اسید معده کمک می‌کند احساس ناراحتی ناشی از ریفلاکس کمتر شود.

همین‌طور داروی فاموتیدین (Pepcid AC) تولید اسید معده را کاهش می‌دهد و در نتیجه اسید کمتری به سمت مری بالا می‌آید. خیلی از افراد تصور می‌کنند اگر علائمشان از بین رفت پس ریفلاکسشان نیز درمان شده است. درحالی‌که هر دوی این داروها هرچند علائم را کنترل می‌کنند، اما علت اصلی ریفلاکس را مداوا نمی‌کنند.

علت ریفلاکس

بیماری ریفلاکس به دلیل یک ناهنجاری در اسفنکتر یا همان دریچهٔ بین معده و مری به وجود می‌آید. اگر این دریچه زیاد شُل شود، زیاد باز شود یا به هر دلیلی ضعیف شود، جریان مداوم حرکت اسید معده به سمت مری می‌تواند التهابات جدی در مری ایجاد کند. در افراد بزرگسال و بالای ۴۰ سال این مسئله می‌تواند منجر به ایجاد یک وضعیت پیش سرطانی به نام مری بارت (Barrett’s esophagus) شود. این بیماری در صورت عدم درمان و کنترل می‌تواند به سرطان مری منتهی شود.

علت شل و ناکارآمد شدن دریچه بین معده و مری همیشه هم مشخص نیست؛ اما به‌احتمال بیشتری در افرادی که شرایط زیر را دارند روی می‌دهد:

. افرادی که چاق هستند یا اضافه‌وزن دارند

. کسانی که زیاد غذاهای چرب می‌خورند، زیرا معده بعد از هضم یک غذای چرب به زمان بیشتری نیاز دارد تا اسیدش را دفع کند

. کسانی که الکل و تنباکو و قهوه زیاد مصرف می‌کنند، زیرا این مواد اسفنکتر را شل می‌کنند

. خانم‌های باردار به دلیل تغییراتی در سطح هورمون‌ها و فشاری که به معده‌شان وارد می‌شود دچار ریفلاکس می‌شوند

. کسانی که اختلالات بافت همبند دارند

. افرادی که استرس دارند

. افرادی که سیگار می‌کشند

. افرادی که داروهایی مانند آسپیرین مصرف می‌کنند

اگر هر علامتی از ریفلاکس دارید، حتی اگر می‌توانید آنها را کنترل کنید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام تست‌های تشخیصی می‌تواند شدت عارضه را ارزیابی کرده و هرگونه تغییری در مری‌تان را طی چکاپ‌های روتین زیر نظر بگیرد.

تست‌های تشخیصی به پزشک این امکان را می‌دهند که علائم ریفلاکس را از جهت آسیب بلندمدت کنترل کند

اگر شک دارید که ریفلاکس دارید، پزشک ممکن است ابتدا شیوه‌های درمانی ملایم‌تری را برای کنترل علائم توصیه کند. علائم خفیف ممکن است به این درمان و یک‌سری تغییرات در تغذیه جواب دهند؛ مثلاً اجتناب از خوردن غذاهایی که باعث شل‌شدن اسفنکتر می‌شوند. همچنین پزشک توصیه می‌کند قبل از خواب غذا نخورید و زیر سرتان را موقع خواب بلندتر کنید تا علائم کمتر شوند.

دارودرمانی برای تسکین کوتاه‌مدت و فوری علائم ریفلاکس می‌تواند مؤثر باشد. اگر علائم ریفلاکستان به داروهای آنتی‌اسید جواب دهند پزشک می‌تواند این‌طور تشخیص دهد که ریفلاکس دارید؛ اما برای تشخیص قطعی ریفلاکس، متخصص گوارش باید آندوسکوپی یا تست pH انجام دهد.

عمل جراحی

عمل جراحی تنها برای درصد کمی از افرادی که علائم شدید ریفلاکس را دارند یا علائمشان با دارو تسکین پیدا نمی‌کند ضرورت دارد. عمل جراحی جهت درمان ریفلاکس با لاپاراسکوپی انجام می‌شود.

علائم ریفلاکس اسید معده به مری

شایع‌ترین علائم ریفلاکس شامل موارد زیر می‌شوند:

سوزش سر دل

سوزش سر دل اصلی‌ترین علامت ریفلاکس است. سوزش سر دل یعنی احساس سوزش یا ناراحتی که دقیقاً زیر استخوان سینه احساسش می‌کنید و می‌تواند به سمت بالاتر هم بیاید. سوزش سر دل معمولاً بعد از خوردن غذاهای سنگین، درازکشیدن یا به جلو خم‌شدن بدتر می‌شود.

بالا آوردن

استفراغ به برگشتن اسید معده و محتویات آن به سمت حلق و دهان گفته می‌شود که احساسی ناخوشایند و مزهٔ ترش در دهان ایجاد می‌کند.

مشکل در بلع

تقریباً یک‌سوم افرادی که ریفلاکس دارند مشکل بلع یا دیسفاژی دارند، خصوصاً برای بلع غذاهای جامد مثل نان و گوشت. این افراد شاید احساس کنند مانعی در گلوی خود دارند.

دیگر علائم ریفلاکس

. احساس ناخوشی

. سرفه‌های مکرر که شب‌ها بدتر می‌شوند

. درد در قفسه سینه

. خس‌خس سینه

. پوسیدگی دندان و بیماری لثه

. لارنژیت (التهاب حنجره) که باعث گلودرد و خش‌دار شدن صدا می‌شود

. بوی بددهان

. نفخ و آروغ‌زدن

برای بعضی از آنهایی که ریفلاکس دارند ممکن است بلعیدن دردناک باشد که ناشی از زخم‌هایی است که در مری وجود دارد و با خوردن غذاهای مایع یا جامد گرم یا سرد درد ایجاد می‌شود.

توصیه‌هایی برای کنترل ریفلاکس یا ترش کردن معده

 لازم است تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید تا علائم ریفلاکستان کنترل شود:

. غذاهای چرب، شکلات، غذاهای تند و قهوه کمتر بخورید

. اگر اضافه‌وزن دارید وزن کم کنید، حتی مقدار کمی کاهش وزن هم می‌تواند کمک‌کننده باشد

. الکل مصرف نکنید

. سیگار را ترک کنید

. به‌جای خوردن سه وعده‌غذای سنگین و حجیم، وعده‌های بیشتر و کوچک‌تر بخورید

. شامتان را دو تا سه ساعت قبل از خواب بخورید نه دیرتر

. اگر علائمتان شب‌ها بدتر می‌شوند موقع خواب زیر سرتان را بلندتر کنید

. از پزشکتان بخواهید داروهای مصرفی‌تان را بررسی کند تا مطمئن شوید داروها عامل بدتر شدن علائم ریفلاکستان نیستند

. تا یکی دو ساعت بعد از خوردن غذا حرکت‌های ناگهانی و شدید نکنید (مثلاً ورزش)