۴ راهکار امیرالمؤمنین (ع) برای معاشرت با مردم

به گزارش تهران بهشت؛ رعایت ادب و احترام به دیگران از ابتدایی‌ترین آداب معاشرت با مردم است. قطعا برای هیچ کس بی‌احترامی و بی‌ادبی خوشایند نیست. احترام به شئون و حفظ حریم و شخصیت دیگران یکی از اصول معاشرت و ارتباط در اسلام است.

ادب

امیرالمومنین علی علیه‌السلام ادب را بهترین خصلت معرفی می‌کنند(میزان الحکمه، ج1، ص66) و در مورد این که حقیقت ادب چیست و چگونه می‌توان آن را رعایت کرد می‌فرماید: برترین ادب آن است که انسان از حدود خود خارج نشود و از قدر و شأن خویش تجاوز نکند. (غررالحکم و دررالکلم، ص255)

امیرالمومنین علیه‌السلام در این رابطه می‌فرماید: اگر کسی به شما بدی کرد شما چشم‌پوشی کنید و گذشت داشته باشید، همان‌طور که دوست دارید دیگران هم نسبت به شما گذشت داشته باشند

رعایت انصاف

انصاف یعنی رعایت عدل و دادگری در حق مردم. در معاشرت و روابط اجتماعی با مردم باید جانب انصاف را رعایت کرد. بطوری که سود و زیان را بین خود و دیگران نصف کرد. در روابط اینگونه نباشد بیشترین حق و سود را به خود بدهیم و زیان و ضرر را به مردم واگذاریم که این عمل منصفانه نیست. شخص منصف به حقوق عادلانه قائل است. امیرالمومنین علیه‌السلام در فرمانش به مالک اشتر می‌فرماید: نسبت به خدا و بندگانش انصاف را از دست مده و نسبت به اطرافیان و خانواده و زیردستان انصاف داشته باش، که اگر انصاف را پیشة خود قرار ندهی، ستم کرده‌ای و کسی که به بندگان خدا ستم کند، خدا دشمن او است.(نهج‌البلاغه صبحی صالحی، نامه53)

عفو و گذشت

بخشش و گذشت از تقصیر و کوتاهی دیگران و نادیده گرفتن اشتباهات آنان، یکی از اصول مهم آداب معاشرت است. در جامعه مردمی زندگی می‌کنند که دارای خصوصیات مختلف، درک و فهم متفاوت و اخلاقیات مختلف هستند.

چگونه می‌توان با این روحیات متفاوت حاکم بر مردم، کنار یکدیگر، زندگی خوش و آرامی را تجربه کرد؟ تنها راه موثر گذشت، بخشش و اغماض است که با روحیه صبر بدست می‌آید. چرا که هر یک از ما هم اشکالات و اشتباهاتی داریم که باعث ناراحتی دیگران می‌شویم. خداوند در قرآن می‌فرماید: باید بخشش کنید و لغرشهای دیگران را نادیده بگیرید آیا دوست ندارید خداوند شما را ببخشد؟(نور،22) امیرالمومنین علیه‌السلام در این رابطه می‌فرماید: اگر کسی به شما بدی کرد شما چشم‌پوشی کنید و گذشت داشته باشید، همان‌طور که دوست دارید دیگران هم نسبت به شما گذشت داشته باشند.(تحف‌العقول، ص١٤٧)

برترین ادب آن است که انسان از حدود خود خارج نشود و از قدر و شأن خویش تجاوز نکند.

وفاداری

وفاداری در معاشرت با دیگران اصل بسیار مهمی است. یک وقت وفاداری در حفظ رفاقت‌هاست؛ به این معنا که وقتی با کسانی دوست شدیم در حفظ این رفاقت، وفادار بمانیم و این دوستی‌ها را حفظ کنیم و به هر بهانه‌ای به دنبال گسست رفاقت‌ها نباشیم. و یک وقت وفاداری به معنای وفادار به عهد و پیمان‌هاست. یعنی وقتی با دیگران عهدی بستیم و تعهدی دادیم به آن وفادار باشیم و عهدشکنی نکنیم. این وفاداری یکی از اصول معاشرت با دیگران است. امیرالمومنین علیه‌السلام عالی‌ترین اخلاق را وفاداری به عهد و پیمان معرفی می‌کنند.(غررالحکم، ح2859) و در حدیثی دیگر توصیه می‌کنند که به دوستی با کسی که به عهد و پیمانش وفادار نیست، اعتماد نکن.(غررالحکم، ح10260)

این چهار توصیه امیرالمومنین علیه‌السلام به ما کمک می‌کند تا معاشرت خوب و منطقی و صحیحی با مردم و اطرافیان خود داشته باشیم.