بازدارندگی ایران و معادله‌ی زمین

سعید شهرابی فراهانی، مدیر مرکز پژوهش و مطالعات بین المللی ضدصهیونیستی در یادداشتی نوشت: بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران تنها بر پایه‌ی موشک و پهپاد بنا نشده است؛ این دو، صرفاً چهره‌ی آشکار یک راهبرد پیچیده‌ترند که در عمق آن، هماهنگی میدانی، شبکه‌ی متحدان منطقه‌ای، و پشتوانه‌ی دیپلماتیک نقش اصلی را ایفا می‌کنند.

در ساختار قدرت منطقه‌ای، زمین همچنان عنصر تعیین‌کننده است. هرچند فناوری‌های دوربرد می‌توانند میدان نبرد را تغییر دهند، اما سرنوشت هر درگیری در نهایت بر خاک رقم می‌خورد. از همین‌رو، توان حضور میدانی و قابلیت مانور زمینی، بخش پنهان اما حیاتیِ بازدارندگی ایران را تشکیل می‌دهد.

تهدید زمینی، در واقع نوعی «بازدارندگی هوشمند» است: نشان دادن ظرفیت اقدام بدون نیاز به درگیری مستقیم.

 این پیام، برای دشمن به‌مثابه‌ی هشدار است و برای دوستان، علامتی از ثبات و اقتدار. در این میان، محورهای مقاومت — از لبنان و عراق تا یمن و غزه — به‌عنوان عمق استراتژیک ایران، بخشی از معماری امنیتی منطقه را می‌سازند. هماهنگی میان این بازیگران نه صرفاً نظامی، بلکه فرهنگی و ادراکی است؛ چرا که جنگ امروز، جنگ ادراکات و باورها نیز هست.

اما در کنار همه‌ی این مؤلفه‌ها، دیپلماسی مهم‌ترین سپر بازدارندگی است. هیچ قدرت نظامی بدون پشتوانه‌ی دیپلماتیک پایدار نمی‌ماند. 

تعامل سنجیده با بازیگران بین‌المللی، تبیین منطق دفاعی ایران در سطح جهانی، و حفظ توازن میان قاطعیت و خویشتنداری، بخشی از راهبرد بازدارنده‌ی نوین به شمار می‌آیند.

در بیان ادبی و استعاری، می‌توان گفت: بازدارندگی همچون سازی چندرشته‌ای است؛ اگر هر رشته‌اش — نظامی، دیپلماتیک، فرهنگی و اقتصادی — هماهنگ بنوازد، صدای اقتدار شنیده می‌شود. اما اگر یکی از رشته‌ها پاره شود، توازن کل ساز از میان می‌رود.

در نهایت، قدرت واقعی نه در نمایشِ بی‌پروا، بلکه در مهارِ خردمندانه‌ی قدرت نهفته است. بازدارندگی ایران هنگامی پایدار می‌ماند که توازن میان میدان، دیپلماسی و ذهنیتِ جهانی حفظ شود — توازنی که رمز بقای هر قدرت بزرگ در جهان نوین است.