جمهوری اسلامی ایران به دنبال توافقی پایدار است

به گزارش تهران بهشت؛ دور هشتم مذاکرات احیای برجام در وین، در سطوح مختلف سیاسی و کارشناسی در حال پیگیری است. علی باقری، مذاکره کننده ارشد ایران روز دوشنبه و بعد از توفقی کوتاه در نشستی با حضور سه کشور اروپایی و نماینده اتحادیه اروپا با حضور تعدادی از کارشناسان در هتل کوربورگ وین، مذاکرات را از سر گرفت.

دیپلمات ها و مقامات کشورمان بر این باور هستند که مذاکرات در مسیری درست در جریان است و اعلام کرده اند که تفاهم کلی درباره کلیت مطرح شده وجود دارد. در هر چهار پیش نویس مورد بحث، یعنی کلیات توافق، جرئیات رفع تحریم ها، تعهدات هسته ای ایران و تمهیدات اجرایی توافقات، پیشرفت هایی به دست آمده و بخش قابل توجهی از پرانتزها برداشته شده است.

اما همچنان اختلافاتی وجود دارد که لازمه حل آنها اتخاذ تصمیمات سیاسی طرف غربی و به خصوص آمریکا است، اگر آمریکا تصمیمات لازم در راستای رفع موثر تحریم‌ها و ارائه تضمین های ضروری را اتخاذ کند، دستیابی به توافقی همانند آنچه در ۲۰۱۵ به دست آمده بود، امکان‌پذیر است و قطعا جمهوری اسلامی به نتیجه‌ای کمتر از آنچه در زمینه رفع تحریم‌ها در توافق سال ۲۰۱۵ به دست آمده بود، رضایت نخواهد داد.

یکی از موضوعات مهمی که ایران نمی‌تواند از آن چشم پوشی کند، موضوع تضمین‌های لازم برای جلوگیری از خروج یک جانبه آمریکا از برجام است.

نشریه وال استریت ژورنال اخیرا در گزارشی نوشت که خواسته‌های ایران برای تضمین، به سد راهی برای مذاکرات تبدیل شده است. البته این نشریه در گزارش خود به دلایل اصلی ایران برای اخذ تضمین های لازم نیز اشاره کرده و افزود که در سال ۲۰۱۸، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، کشورش را از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خارج کرد و علیرغم پایبندی تهران به این برنامه، تحریم‌ها را مجدداً علیه ایران اعمال کرد.

اکنون، ایران خواستار تضمین همین موضوع است که چنین اتفاقی دیگر تکرار نخواهد شد تا بتواند از مزایای اقتصادی رفع تحریم‌ها بهره‌مند شود.

شروط ایران برای ارائه تضمینی که مانع تکرار گذشته شود، ریشه در تجربه سال های گذشته دارد. پس از آنکه مذاکرات هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ به توافق ژنو منجر شد، انتظار می رفت که ایران بتواند از منافع اقتصادی برجام بهره مند شود، با این حال از همان آغاز و در دولت باراک اوباما مشخص شد که معاملات مالی ایران گرفتار توصیه‌های گروه ویژه اقدام مالی است و تا این گره باز نشود، ایران عملا از گشایش‌های  تحریمی منتفع نخواهد شد.

در توافق ژنو یکی از تعهدات طرف غربی آزادسازی ماهانه ۷۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های ایران در خارج از کشور بود که این امر با بهانه‌های مختلف به سختی امکانپذیر شد. تا مدت‌های زیادی منابع آزاد شده در حساب‌های ایران در کشورهای خاصی بلوکه باقی مانده بود با این بهانه که امریکا مجوز خدمات لازم برای جابه‌جایی و استفاده آنها را صادر نمی‌کرد.

 به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا ماهیت ناپایدار سیاست های آمریکا را آشکار کرد، خروج ترامپ از برجام ضربه‌ای اساسی به توافق هسته‌ای بود که ناشی از عدم وجود تضمین از سوی دولت اوباما بود اگر چه این اقدام ترامپ اندک اعتبار باقی‌مانده آمریکا را از بین برد، اما کشورمان را نیز درگیر مشکلات اقتصادی بسیاری کرد.

کشورهای اروپایی نیز در واکنش به خروج آمریکا از برجام تنها به صدور بیانیه های بی نتیجه بسنده کردند و عملا نتوانستند اقدامی در این زمینه انجام دهند.

از این رو تاکید و تمرکز هیات ایرانی در وین بر موضوع ارائه تضمین و رفع موثر تحریم‌ها، درخواستی معقول و منطقی است. هیأت مذاکره‌کننده ایران به دنبال کسب اطمینان از پایداری توافق است به همین دلیل علاوه بر بررسی محتوایی و جزیی، دو موضوع چگونگی رفع تحریم‌ها از سوی آمریکا، پیاده سازی و طراحی و کار اجرایی در مورد تضمین عدم خروج دوباره آمریکا در دستور کار قرار دارد.

اهمیت تضمین عدم خروج آمریکا، از آن جهت است که در غیاب چنین تضمین هایی شرکت‌های بین‌المللی حاضر به پذیرفتن ریسک نیستند و از بیم خروج مجدد دولت بعدی آمریکا از برجام منابع اقتصادی و شرکت های تجاری خود را به ایران وارد نمی کنند و عملا رفع تحریم‌ها در عمل انتفاع اقتصادی برای ایران نخواهد داشت.

همانگونه که حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان پیش از این گفت: وظیفه ما در بخش اول، کمک به ارزآوری و تقویت دیپلماسی اقتصادی است. بخش دیگری از وظیفه ما هنر دیپلماسی در میز مذاکره است که وظیفه ذاتی وزارت خارجه می‌باشد. با منطقی متین و قوی مذاکرات را ادامه می‌دهیم و راهکارهای قابل توجهی را در مذاکرات به طرف مقابل ارائه داده ایم. دولت آقای رییسی عمل گرا است، لذا در مذاکرات مصمم هستیم با رفتارای عملگرایانه مبتنی بر منافع ملی که رویکرد دولت سیزدهم است؛ بتوانیم مذاکرات را به نتیجه برسانیم.

هیأت ایرانی از ابتدا با ارائه متون کارشناسی و ایده‌های عملی به مذاکرات وارد شد، برخلاف طرف های غربی که فاقد استراتژی مشخص و ایده های تازه بودند و در ابتدا تنها تلاش کردند کارشکنی کنند.

وال استریت ژورنال نیز در گزارش خود نوشت که  مذاکره کنندگان ایرانی به دنبال وقت‌کشی یا طولانی کردن مذاکرات نیستند بلکه خواهان تصمیم سیاسی آمریکا برای ارائه تضمین ها هستند.

تجربیات گذشته نشان می دهد که توافق با آمریکا راحت‌تر از اجرایی کردن آن توافق است، ایالات متحده گمان می کند دست برتر را در معادلات جهانی دارد به همین دلیل از به توافقات بین المللی پایبند نیست. اما هیات اعزامی ایران با تعامل و انعطاف در وین گفتگو می‌کند و به دنبال توافقی جامع است، توافقی که جمهوری اسلامی ایران و مردم بتوانند از مزایای اقتصادی آن استفاده کنند.