راندمان ۱۴۴ درصدی شركت مترو در دوره كنونی مديريت شهری
تهران بهشت؛نگاهي به برنامه اجرايي شركت راه‌آهن شهري تهران و حومه (مترو) در سال ۱۴۰۰ نشان مي‌دهد كه با افتتاح قريب‌الوقوع ۶ ايستگاه ديگر تا پايان شهريور ماه امسال، شمار ايستگاه‌هاي بهره‌برداري شده در ۴ سال اخير به ۳۲ ايستگاه خواهد رسيد؛ اين اتفاق يعني افتتاح ميانگين ۸ ايستگاه در هر سال از دوره كنوني مديريت شهري.
اما اهميت و ارزش اين تلاش جمعي كه به كارنامه كنوني شركت مترو منجر شده است، زماني بيشتر مشخص مي‌شود كه از دو منظر ديگر نيز مساله را واكاوي كنيم؛ يكي اينكه در كنار اين ۳۲ ايستگاه، اقدامات ارزشمند ديگري همچون احداث و بهره‌برداري از ۴۰ كيلومتر مسير تونل‌هاي مترو به همراه ساخت ۱۲ ورودي جديد، ۵ پست برق، تعبيه ۶۲ دستگاه آسانسور، ۲۸۰ رشته پله‌برقي و ۷۸ سامانه تهويه هوا در ايستگاه‌هاي مختلف، بهره‌برداري از ۱۹ رام قطار (۱۳۳ واگن) و ۳۰ مورد رفع نواقص و تجهيز ايستگاه‌ها نيز صورت پذيرفته است و اينها صرفاً فعاليت‌هاي اجرايي و سخت‌افزاري مترو در كمتر از ۴ سال گذشته تلقي مي‌شود.
نكته مهم ديگر، محاسبه راندمان و بهره‌وري تلاش‌هاي انجام شده از طريق مقايسه بين بودجه و هزينه صورت گرفته با ارزش سرمايه‌هاي اضافه شده به شبكه حمل و نقل ريلي پايتخت است؛ به عبارت ساده‌تر اينكه متوجه شويم چه ميزان پول خرج شده و چه مقدار خروجي كار بوده است.
از آبان ماه سال ۱۳۹۶ تا كنون، بودجه‌هاي تزريق شده به شركت مترو تهران در ۳ قالب كلي و به شرح ذيل خلاصه مي‌شود؛ يكي بودجه سنواتي دريافت شده از سوي دولت كه ميزان آن در مجموع ۴ سال گذشته ۲۴۶ ميليارد تومان بوده است. از اين مبلغ البته ۹۳ ميليارد تومان به خط مترو تهران - شهر جديد پرند اختصاص داشته و ۱۵۳ ميليارد تومان در خطوط هفتگانه درون شهري هزينه شده است.
منبع مالي ديگر، بودجه تخصيص يافته از سوي شهرداري تهران به شركت مترو مي‌باشد كه ميزان آن در اين دوره مديريت شهري ۴۳۸۰ ميليارد تومان، در قالب ۸۳۰ ميليارد تومان بودجه غيرنقد و ۳۵۵۰ ميليارد تومان بودجه نقد بوده است. نكته بسيار مهم در اين بخش از سرفصل‌هاي بودجه مترو آن است كه از كل مبلغ ياد شده، حدود يك هزار و ۲۰ ميليارد تومان صرف تاديه بدهي طلبكاران پيشين و نيز پرداخت هزينه‌هاي جاري شركت از قبيل ماليات، بيمه و حقوق و دستمزد پرسنل شده است؛ به تعبير ديگر عملاً حدود ۳۳۶۰ ميليارد تومان براي پيشبرد عمليات اجرايي ايستگاه‌ها و خطوط باقي مانده است.
منبع مالي سوم كه در سال‌هاي اخير و با تلاش فراوان متوليان امر به بودجه مترو اضافه شده است، پول حاصل از فروش اوراق مشاركت مي‌باشد. البته در سال ۱۳۹۶ شركت مترو هيچ‌گونه عايدي از اين محل نداشته و صرفاً بابت فروش اوراق در سال هاي بعد در مجموع ۲۰۸۰ ميليارد تومان دريافت كرده است.
با جمع‌بندي ۳ منبع مالي فوق الاشاره، به اين نتيجه مي‌رسيم كه در كل، بودجه دريافتي مترو تهران (اعم از نقد و غيرنقد و با احتساب هزينه‌كرد امور جاري و …) مبلغي در حدود ۶۷۰۰ ميليارد تومان بوده است.
اين رقم را بايد با هزينه‌هاي امروزي فعاليت‌هاي ساخت و سازي و تجهيزاتي و افزايش بيش از چهار برابري آن نسبت به سال ۱۳۹۶مقايسه كرد؛ شرايط سختي كه در آن هزينه احداث و تجهيز يك كيلومتر تونل مترو به همراه ناوگان مورد نياز از يك هزار ميليارد تومان فراتر رفته است و يا اينكه ساخت و تجهيز هر ايستگاه به طور تقريبي حدود ۳۰۰ ميليارد تومان پول نياز دارد؛ هر پست برق با هزينه‌هاي امروزي حداقل ۱۵۰ ميليارد تومان پول نقد مي‌خواهد و ورودي‌هاي جديد نيز كمتر از ۵۰ ميليارد تومان خرج برنمي‌دارد.
در حساب و كتاب‌هاي آماري، مقايسه ارزش امكانات و دارايي‌هاي اضافه شده به يك تشكيلات اجرايي نسبت به هزينه‌هاي صرف شده را، راندمان و بهره‌وري ريالي آن مجموعه مي‌نامند.
برآورد ارزش ريالي سرمايه‌هاي افزوده شده به شبكه خطوط مترو برحسب قيمت‌هاي پيشين (ميانگين قيمت‌ها در ۴ سال گذشته) مبلغي بيش از ۹۶۳۰ ميليارد تومان تخمين زده شده است(جدول پيوست)؛ با اين اوصاف حتي اگر بخواهيم بهره‌وري فعاليت‌هاي عملياتي انجام شده را با در نظر گرفتن قيمت‌هاي زمان انجام آنها نيز محاسبه كنيم، به عدد ۱۴۴ درصد براي راندمان شركت مترو مي‌رسيم.
اين در حالي است كه اگر ارزش تجهيزات و امكانات الحاق شده به شبكه خطوط هفتگانه مترو را با قيمت‌هاي امروز ارزيابي كنيم، به رقمي در حدود ۳۰ هزار ميليارد تومان مي‌رسيم كه مبلغ قابل‌توجهي است. برآورد ارزش ريالي ايستگاه‌ها و متعلقات آنها (ورودي‌ها، پله‌برقي و آسانسورها، پست‌هاي برق، سامانه‌هاي تهويه هوا و ساير تجهيزات تاسيساتي) براساس قيمت‌هاي كارشناسي روز انجام شده و عددي خيالي يا طبق حدس و گمان نيست.
با آنچه عنوان شد، مي‌توان گفت شركت مترو تهران در ۴ سال اخير عليرغم تمام تلاش‌هاي صورت گرفته توسط اعضاي شوراي اسلامي پايتخت و مديران ارشد شهرداري تهران براي تامين به‌موقع و مكفي منابع مالي اما به دليل شرايط وخيم اقتصادي كشور كه با مشكلات ناشي از بروز و همه‌گيري بيماري كرونا همراه شد، تقريباً با دست نيمه خالي دست به كارهايي زد كه يكي از آنها ثبت ركورد افتتاح ميانگين ۸ ايستگاه در هر سال از دوره كنوني مديريت شهري بود. البته تمام اقدامات و تلاش‌هاي صورت پذيرفته در قياس با صبر، تحمل و متانت مردم شريف تهران كه مشكلات را با بزرگ‌منشي تحمل كرده و همواره همراه خادمان خود در نهادهاي خدمتگزار بوده‌اند، انجام وظيفه‌اي بيش نبوده و مانع عذرخواهي متوليان امر از همشهريان پايتخت‌نشين نمي‌شود.
ارسال نظر